โรงเรียนบ้านเขว้าวิทยายน ก่อตั้งขึ้นเมื่อ ปี พ.ศ.2517 ตามหนังสือที่ ชย 23/5099 ลงวันที่ 3 มีนาคม 2517 โดยอาศัยศาลาการเปรียญวัดปทุมมาวาส ตำบลบ้านเขว้า อำเภอบ้านเขว้า จังหวัดชัยภูมิ เปิดสอนในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ต่อมาในปี พ.ศ. 2518 มีการก่อสร้างอาคารเรียนในพื้นที่บริเวณ หลังที่ว่าการอำเภอบ้านเขว้า จึงได้ย้ายโรงเรียนมาอยู่จนกระทั่งทุกวันนี้มีเนื้อที่ทั้งหมด 33 ไร่ 1 งาน 16 ตารางวา สภาพชุมชนรอบบริเวณโรงเรียนมีลักษณะดังนี้ ทิศเหนือติดที่ว่าการอำเภอ สาธารณสุข ไปรษณีย์ เกษตรอำเภอ ชุมสายโทรศัพท์ ที่ดิน สถานีตำรวจ ทิศใต้ติดถนนสาธารณะและหมู่บ้าน ทิศตะวันออกติดถนนสาธารณะและโรงเรียนอนุบาลบ้านเขว้า ทิศตะวันตกติดกับถนนสาธารณะและที่ดินชาวบ้าน
“นักเรียนโรงเรียนบ้านเขว้าวิทยายน เป็นคนเก่ง คนดี ดำรงตนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เคียงคู่ชุมชน มุ่งสู่สากล”
“เร่งรัดพัฒนาระบบบริหารจัดการในโรงเรียนให้ทันสมัยตามหลักธรรมาภิบาลให้ครูและผู้เรียนได้คุณภาพตามเกณฑ์และมีศักยภาพในการแข่งขัน โดยการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน”
เพื่อให้การจัดการศึกษามีคุณภาพและมาตรฐานระดับสากลบนพื้นฐานของความเป็นไทย โรงเรียนบ้านเขว้าวิทยายน จึงกำหนดเป้าประสงค์ ดังนี้
“รักความเป็นไทย ใฝ่เรียนรู้”
“ผ้าไหมบ้านเขว้า” ผ้าไหมบ้านเขว้า เป็นที่รู้จักและโด่งดังไปทั่วโลก ชาวอำเภอบ้านเขว้าจึงมีคำขวัญประจำอำเภอว่า “ผ้าไหมลือเลื่อง หามหอกเมืองโบราณ ถิ่นกำเนิดมโหรี น้ำชีไหลผ่าน กู่แดงปรางค์เก่า บ้านเขว้าแดนอุดม” ดังนั้นจากคำขวัญประจำอำเภอบ้านเขว้าดังกล่าว โรงเรียนบ้านเขว้าวิทยายนจึงได้กำหนดเป็นเอกลักษณ์ประจำโรงเรียน
— บรรหาร เจ๊กนอก 2016/10/17 20:48